یادتان باشد که خاصیت اصلی مس اکسید شدن است. یعنی رنگ مس بطور طبیعی و با قرارگرفتن در مجاورت هوا تغییر میکند و براقیت خود را از دست میدهد.
ظروف مسی قدیمی یادتان است؟ دقیقاً اینگونه بودند. پس از این بابت نگران نباشید.
شما حتی اگر یک ظرف مسی داشته باشید که از آن به عنوان دکور و تزئین استفاده کنید و آنرا روی اجاق قرار ندهید، بازهم خواهید دید که بعد از مدتی رنگ آن تیره شده و اصطلاحاٌ اکسید خواهد شد.
حالا اگر ظروف مسی روی آتش قرار بگیرند، طبیعتاً رنگ آنها سریعتر تغییر میکند و این امری کاملاً طبیعی است.
یا نمیتوان از سیاه شدن و کِدر شدن ظروف مسی، جلوگیری کرد؟
پس " نانو مس " یا "مس نانو شده" چیست؟!!
" نانو مس " یا "ظروف مسی نانو شده" به ظروفی گفته میشود که سطح بیرونی ظرف مسی، با یک لایه از مواد خاصی (که این مواد بی رنگ و بی بو است)، پوشانیده میشود، که این لایه مانع از تماس ظروف مسی با آب، هوا و گرد و خاک شده و باعث میشود که ظروف مسی، در زمان کوتاهی، براقیت و شفافیت اولیه خود را از دست ندهد. که به این فرآیند اصطلاحاً "نانو مس"، یا "مس نانو شده" میگویند.
نکات مهم در خصوص ظروف مسی نانو شده:
1- "نانو مس" صرفاً روی ظروف دکوری میتواند انجام شود و انجام آن روی ظروفی که روی حرارت و آتش قرار میگیرند (ماننده قابلمه، دیگ، ماهیتابه)، توصیه نمیشود.
2- "نانو کردن ظروف مسی"، فقط برای سطح بیرونی ظروف مسی که به رنگ طبیعی مس هستند باید استفاده شود و برای داخل ظروف مسی که در تماس با مواد غذایی و مایعات هستند (ماننده داخل انواع قابلمه، دیگ، ماهیتابه، لیوان و پارچ) نباید استفاده گردد.
3-آن بخش از ظروف مسی که "نانو" شده را نباید با اجسام تیز (مانند اسکاج، کارد آشپزخانه و ...) بخراشید چون باعث از بین رفتن لایه "نانو" میشود.
نحوه صحیح استفاده از ظروف مسی و نحوه تمیز کردن ظروف مسی:
1- در اولین استفاده از آندسته از ظروف مسی که برای پخت و پز استفاده میکنید (بجز ظروف مسی دکوری)، حتماً یکبار داخل آن شیر بجوشاید و سپس کلاً شیر را تخلیه نمایید و دور بریزید. این کار هم باعث افزایش دوام قلع ظرف مسی و هم باعث ضدعفونی شدن داخل ظرف شما میگردد.
2- ممکن است بر روی قلع (سفیدی) داخلی ظروف مسی، پس از مدتی (مخصوصاً بعد از پخت غذاهای ترش)، لکه های سیاه رنگ کوچک نمایان شود، این موضوع به دلیل خاصیت فلز قلع بوده و جای نگرانی نیست و گاه با شسشتوی خوب، این لکه ها از بین میرود. فقط حواستان باشد که داخل ظروف مسی را نخراشید چون قلع آن از بین میرود.
3-درون ظروف مسی را با مایع ظرفشویی معمولی و با دستمال نرم (اسکاج نرم) بشویید و به هیچ وجه از اسکاج زبر و سیم ظرفشویی و هر چیز تیز و زبری که قلع داخل ظرف مسی را بخراشد، استفاده ننمایید، چون باعث از بین رفتن قلع آن میشود.
4- سطح بیرونی ظرف مسی (که به رنگ قرمز براق است) بعد از مدتی (بجز ظروف مسی نانو شده)، به طور طبیعی، کِدر خواهد شد. این موضوع امری کاملاً طبیعی است.
برای تمیز و براق نمودن سطح بیرونی ظرف مسی، میتوانید مقداری؛ گوجه فرنگی یا سس یا رب گوجه فرنگی یا آبغوره یا آبلیموه بر روی سطح بیرونی مس بمالید و چند دقیقه صبر کنید و سپس آنرا با سیم ظرفشویی خیلی نرم یا دستمال نرم بشویید، آبکشی نمایید و بلافاصله با دستمال خشک نمایید. زیرا اگر قطره های آب روی ظرف بماند، ایجاد لکه خواهد نمود.
برای توضیحات بیشتر به بخش "نحوه تمیز کردن ظروف مسی" در مطالب آموزشی، رجوع فرمایید.
5- فلز مس حرارت را به خوبی و سریع هدایت میکند، پس در استفاده از ظروف مسی، شعله را زیاد نکنید و هیچگاه ظروف مسی را بصورت خالی (بدون محتویات) را روی شعله قرار ندهید چون باعث از بین رفتن قلع داخل آن میگردد.
6- زمانی که قلع داخل ظرف مسی شما، به اندازه ای از بین رود که رنگ قرمز فلز مس (که زیر قلع پنهان شده بود) نمایان گردد، در این زمان، حتماً ظرف مسی را جهت قلع کاری مجدد به دست استاد کار بسپارید.
7- در شرایط عادی و در صورت استفاده صحیح، ظروف مسی شما هر سال، یک بار نیاز به قلع اندود نمودن خواهد داشت.
8- از نگهداری موادی که خاصیت اسدی و بازی دارند (مانند سرکه، گوجه، آبغوره، آب نارنج، جوشاندن سرکه، چغندر، آلو و ...) در ظروف مسی خودداری نمایید، چون باعث از بین رفتن قلع داخلی آن میشود. همچنین بهتر است غذاهایی که دارای ترکیبات مواد مذکور هستند (سرکه ای و ...) را در ظروف مسی نگهداری ننمایید.
9- حتماً سطح داخلی ظروف مسی که در تماس مستقیم با مواد غذایی هستند (مانند سطح داخلی قابلمه، دیگه، ماهیتابه، داخل پارچ های مسی و لیوان) حتماً سفید کاری شده باشد و در صورتیکه این سطح سفید کاری (قلع کاری) نشده، به هیچ عنوان استفاده نمایید.